گفت‌وگو با نادر فلاح
شهرت و حواشی آن، به‌دردنخورترین بخش بازیگری است
نادر فلاح، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر غیرجذاب‌ترین و به دردنخورترین بخش بازیگری را حواشی ناشی از شهرت آن می‌داند که جز مزاحمت برای ذهن خلاق بازیگر و آرامش و آسایش او چیز دیگری به دنبال ندارد.
ایران‌تئاتر: از نوجوانی با تماشای هنرنمایی بازیگران در صفحه جادویی تلویزیون شیفته بازیگری و سینما شد و در دوران مدرسه حرکت و بیان شخصیت‌های اصلی آثاری را که دوست داشت، برای دوستانش اجرا می‌کرد.
با ورودش به هنرستان تجسمی کرمان هر روز بسیاری از دوستانش منتظر معرکه بازیگری‌اش بودند تا اینکه مهدی ثانی، پیشکسوت و پدر تئاتر کرمان برای انتخاب بازیگر به هنرستان‌شان آمد و تمامی بچه‌های هنرستان او را به عنوان اولین جوان علاقه‌مند به بازیگری در جمع خود برای اجرا معرفی کردند.
این حضور در گروه نمایش و همکاری با مهدی ثانی گام‌های نخستین فعالیت حرفه‌ای نادر فلاح در مسیر بازیگری را رقم زد؛ حضوری که تاکنون نیز به‌صورت مداوم در تئاتر، سینما و تلویزیون مشهود است.
نادر فلاح که اکنون تجربه سال‌ها فعالیت در عرصه هنرهای نمایشی را در کارنامه خود دارد، با اشاره به جایگاه بازیگر در سینما و به‌ویژه تئاترِ ایران می‌گوید: «بازیگری زیرمجموعه پدیده‌ای همچون تئاتر و سینماست که برای درک درست جایگاه آن ابتدا باید به اعتبار تئاتر و سینما بپردازیم. تئاتر و سینما در کشورهای اروپایی و حتی برخی کشورهای آسیایی از جایگاه مهمی برخوردار است که متاسفانه در ایران هنوز به آن دست نیافته است.»
او ضمن اشاره به سالن‌های محدود و بودجه اندک تئاتر در ایران ادامه می‌دهد: «متاسفانه تئاتر در ایران نتوانسته است جایگاه فرهنگ‌ساز خود را پیدا کند و شما با یک حضور در سالن‌های نمایش، شاهد خواهید بود که تماشاگران با چه انگیزه و هدفی به تماشای آثار می‌نشینند.»
این هنرمند می‌افزاید: «در این شرایط، بازیگری هم در این زیرمجموعه اعتبار خوبی نخواهد داشت و بیشتر افراد، بازیگر را ابزار سرگرمی‌سازی می‌دانند و فیلم و تئاتر را ابزار و موقعیت این سرگرم‌کنندگی می‌شمارند. اینجاست که جنبه‌های خردورزانه هنر تئاتر کم‌کم فراموش می‌شود و هنرمندانی که با آثارشان سعی در بالابردن سطح آگاهی و دانش تماشاگر دارند، یا جلای وطن می‌کنند و یا از کار کردن دست می‌کشند که این حال و روز جالبی را رقم نخواهد زد.»
به گفته این هنرمند، بازیگر نباید تنها به عمله طرب تبدیل شود، چراکه او کسی نیست که با تحمیق مخاطب، او را دلخوش کند. هنرمند رسالت بزرگ آگاهی‌بخشی را برعهده دارد، رسالتی که روزبه روز در حال کمرنگ شدن است.
فلاح درباره عنوان بازیگر و اینکه فعالیت خود را چقدر همگام با این تعریف می‌داند هم پاسخ می‌دهد: «من ضعف‌های بسیاری دارم و هرگز جرئت نمی‌کنم خودم را بازیگر حرفه‌ای بدانم، اما بازیگر را کسی می‌دانم که وقتی به ارزش کار خود به عنوان یک هنرمند آگاه است، می‌تواند در سطح فردی و اجتماعی به‌شدت تاثیرگذار باشد.»
او ادامه می‌دهد: «بازیگری که این قدر دانش و آگاهی داشته باشد، می‌تواند سطح خردورزی، دانش و شعور مردمش را بالا ببرد و آن‌ها را با لایه‌های عمیق تفکر، خودشناسی، جامعه‌شناسی، هستی‌شناسی و فلسفه آشنا کند و به نظرمن کار چنین بازیگری بسیار ارزشمند است. در غیر این صورت تنها نام بازیگر را روی خود گذاشته و بازیگری‌اش ارزش والایی که ما از هنرمند، آرتیست و بازیگر توقع داریم، نخواهد داشت.»
او می‌افزاید: «بازیگر تا جایی که آدم آگاه، باسواد و مسلطی است و می داند برای چه کسانی و چگونه باید کار کند، ارزشمند است و اگر هرکدام از این موارد را نداشته باشد، سطح کاری‌اش تنزل پیدا می‌کند. او باید همیشه مواظب خود باشد تا ابزار کارش که بیان، بدن، احساس و تخیل اوست، برای تاثیرگذاری و ماندگاری نقش‌هایی که ایفا می‌کند، در بهترین حالت حفظ شود.»
او با بیان اینکه لزوما شهرت و محبوبیت متضمن ارزشی برای کار بازیگر نیست، می‌گوید: «من در بازیگری، سعی کردم که عالم بی‌عمل نباشم و به آنچه اعتقاد دارم، عمل کنم ولی متاسفانه در بعضی موارد اشتباه کردم. بسیاری از عوامل مثل بخش اقتصادی، باعث دور شدن بازیگر از آرمان‌ها و باورهایش می‌شود و من هم گاهی به دلیل همین مسئله نقش‌هایی را پذیرفته‌ام که پشیمان هستم؛ اما در بسیاری از انتخاب‌هایم سعی کرده‌ام ارزش جایگاه بازیگری را به‌ویژه در تئاتر حفظ کنم. من همیشه آرزو دارم ای کاش می‌شد بازیگران رفاه و امنیتی داشتند که مجبور نبودند به خاطر پول هر نقشی را بپذیرند.»
این بازیگر که به‌تازگی با بازی در نمایش «سنتز» میزبان علاقه‌مندان به تئاتر بود، درباره تاثیری که حضور او در آثار نمایشی دارد، توضیح می‌دهد: «چیزی که باعث می‌شود حضور من به عنوان بازیگر در یک پروژه فیلم یا تئاتر موثر باشد، تلاشی است که برای درست اجرا کردن نقش و وظیفه‌ای که برعهده دارم، انجام می‌دهم. قطعا اینکه هر یک از هنرمندان چقدر بتوانند وظیفه خود را در بهترین حالت و زیباترین شکل به کمال برسانند می‌تواند نتیجه یک اثر را لذت‌بخش کند.»
او می‌افزاید: «من همیشه سعی می‌کنم با کمک تجربه و مطالعه، گوشه‌ای از کاری که در آن نقشی بر عهده دارم، بگیرم تا مخاطب در مواجهه با شخصیتی که بازی می‌کنم، راضی باشد و احساس نکند بیهوده وقت خود را از آنچه ما به عنوان هنر به سمت او صادر کرده‌ایم، تلف کرده است.»
فلاح با تاکید بر اهمیت کسب تجربه و مطالعه در زمینه بازیگری به نسل جوان علاقه‌مند به این حرفه توصیه می‌کند: «نسل جوان اگر شیفته این شغل هستند باید سخت کار کنند؛ میان‌برهایی که بعضی‌ها برای ورود به بازیگری می‌زنند، راه درستی نیست. رسیدن به عرصه بازیگری یک چیز است و بازیگر شدن و بازیگر ماندن یک چیز دیگر. ممکن است افراد بسیاری به‌سرعت به عرصه بازیگری برسند، اما لزوما دلیل بر بازیگر بودن آن‌ها نیست.»
او ادامه می‌دهد: «بیشتر جوانان شیفته شهرت و حواشی اطراف بازیگری هستند، اما زمانی که به آن می‌رسند، متوجه می‌شوند غیرجذاب‌ترین و به‌دردنخورترین بخش بازیگری همین حواشی است که جز مزاحمت برای ذهن خلاق بازیگر و آرامش و آسایش او، چیز دیگری به دنبال ندارد.»
این بازیگر می‌افزاید: «اصل بازیگری، تلاش مداوم، هر روز تمرین کردن و هر سال تئاتر کار کردن است زیرا تئاتر به‌تنهایی یک آموزشگاه بازیگری محسوب می‌شود. من همیشه به هنرجویان بازیگری تاکید کرده‌ام که اگر صرفا به دنبال بازیگری در سینما و دیده شدن هستید تا زمانی که بازیگران خوبی نشده‌اید، در سینما هم کاری از دست‌تان برنمی‌آید، مهم این است که آن‌قدر توانایی داشته باشید که حتی در زمان اجرای یک نقش کوچک هم به چشم بیایید و همه با دیدن همان نقش بگویند چه بازیگر خوبی بود.»
نادر فلاح در پایان می‌گوید: «من به‌سختی در عرصه بازیگری پیش آمدم، سخت کار کردم و سعی کردم فرصت‌هایی که در اختیارم گذاشته می‌شود به فرصت طلایی تبدیل کنم تا اگر قرار است در یک اثر 90 دقیقه‌ای برای مدتی کوتاه به ایفای نقش بپردازم، آن را به خوبی اجرا کنم. امیدوارم نسل جوان هم به دنبال راه میان‌بر نباشند و اگر راهی هم پیدا کردند بلافاصله اصل بازیگری را در خود به کمال برسانند تا در این عرصه سخت دوام بیاورند.»
گفت‌وگو: نگار امیری
